Dichter

Ulrike Almut Sandig

(Duitsland, 1979)

Biografie

Ulrike Almut Sandig werd geboren in de voormalige DDR in 1979 en begon haar dichtersleven als een soort ‘guerilladichter’. Op de straten van Leipzig plakte ze met vrienden gedichten op lantaarnpalen en deelde ze ze uit op flyers en gratis kaarten. Deze vroege projecten ‘augenpost’ (oogpost) en ‘ohrenpost’ (oorpost) geven al direct een indruk van het belang Sandig hecht aan poëzie uit haar conventionele setting te trekken en naar de lezer te brengen, in het bijzonder de lezer die misschien nog nooit met poëzie in aanraking is geweest.

Haar eerste bundel Zunder (‘Tondel’, 2005), een oud woord voor het eerste materiaal dat je gebruikt om van een vonk een vuur te maken, bleek een karakteristiek empathische aankomst. Deze gedichten knetteren van inventiviteit en schieten alle kanten op. Zelfs de publicatiegeschiedenis wijst op deze intensiteit: de bundel werd heruitgegeven in een herziene vorm in 2009 waarbij sommige gedichten zo waren aangepast dat je ze niet meer herkent. Streumen (2007) ontwikkelt de spanning tussen beweging en thuiskomst, die ook haar latere bundels zal domineren. De gedichten zweven constant tussen het echte en het denkbeeldige, ingegeven door het verlangen naar onbekende uitzichten. Dickicht (‘Struikgewas’, 2011) vervolgt de emotionele tocht naar een ingebeeld Noord en Zuid, maar, zoals de titel suggereert, gaan de gedichten een ‘struikgewas’ binnen dat tegelijkertijd de wereld is, de psyche en taal.
Grote historische zorgen dringen constant de vitale texturen van het individu binnen. De bundel Raps uit 2016, met de virtuoze cyclus ‘Grimm’, gaat door op dit pad met verwijzingen naar de nalatenschap van het fascisme, gedwongen migratie, xenofobie en marteling. Maar haar lyriek is geen ‘confessional lyric’, eerder een architecturale en een die speelt met bronnen van reclameslogans tot literatuur, de Bijbel of kinderrijmpjes. Zoals ze in een gedicht schrijft: “Ik ben een dubbelstemmige vogel”.
Haar werk is zinderend hedendaags, maar ook sober; soms ironisch of nostalgisch, en bovendien enorm muzikaal. Dit wordt benadrukt door zowel haar eigen solo-optredens, als haar samenwerkingen met andere dichters, componisten en filmmakers, waaronder de Oekraiënse dichter en muzikant Grigory Semenchuk met wie Sandig de poëzieband Landschaft heeft gevormd.

Poëzie
Zunder (Tondel). Connewitzer Vlgsbhdlg, Leipzig, 2005/2009
Streumen. Connewitzer Vlgsbhdlg, Leipzig, 2007
Dickicht (Struikgewas). Schoeffling & Co, Frankfurt, 2011
Grimm. Achtzehn Gedichte nach den Kinder- und Hausmärchen von Jacob und Wilhelm Grimm. Schoeffling & Co, Frankfurt, 2015
ich bin ein Feld voller Raps verstecke die Rehe und leuchte wie dreizehn Ölgemälde übereinandergelegt. Schoeffling & Co, Frankfurt, 2016
Ulrike Almut Sandig. Poesiealbum. 323. Märkischer Verlag, Wilhelmshorst, 2016

Muzikaal Audioboeken
der tag, an dem alma kamillen kaufte (the day on which alma bought camomile). (met Marlen Pelny). 2006
Märzwald (met Marlen Pelny). Schoeffling & Co, Frankfurt, 2011
‘Gesänge des Funkturms’ (met Grigory Semenchuk). 2017.
Landschaft (met Grigory Semenchuk). Schoeffling & Co, Frankfurt, 2018

Radio Plays
Hush little Baby. First emission on SWR2am (07/12/2008)
Unter Wasser. First emission on SWR2am (11/04/2010)

Verhalen
Flamingos. Schoeffling & Co, Frankfurt, 2010
Buch gegen das Verschwinden. Schoeffling & Co, Frankfurt, 2015

In het Engels
Missing Witness. Trans. Bradley Schmidt, Ugly Duckling Press, New York, 2015
Thick of It. Trans. Karen Leeder, Seagull Press, Calcutta, 2018
Grimm. Trans. Karen Leeder, Hurts Street Press, Oxford, 2018

Prijzen
Lyrikpreis Meran (2006)
Hertha Koenig-Förderpreis (2006)
Stipendium im Künstlerhaus Lukas Ahrenshoop (2007)
Förderpreis zum Ernst-Meister-Preis für Lyrik (2008)
Förderpreis zum Lessing-Preis des Freistaates Sachsen (2009)
Leonce-und-Lena-Preis (2009)
Silberschweinpreis der Lit.Cologne (2010)
Förderpreis zum Droste-Preis der Stadt Meersburg (2012)
Literaturpreis des Kulturkreises der deutschen Wirtschaft (2017)
Stipendium der Villa Concordia Bamberg (2017)
Wilhelm-Lehmann-Preis (2018)
Horst Bingel-Preis für Literatur (2018)